Dolandırıcılık suçu Türk Ceza Kanunu’nda düzenlenmiştir;
Madde 157: “Hileli davranışlarla bir kimseyi aldatıp, onun veya başkasının zararına olarak, kendisine veya başkasına bir yarar sağlayan kişiye bir yıldan beş yıla kadar hapis ve beş bin güne kadar adlî para cezası verilir.”
Son dönemlerde dolandırıcılık eylemi, yaygın bir suç türü haline gelmiştir. Dolandırıcılık eyleminde, hileli eylemlerle kurbanın rızası bozulur. Bu durumda, suçlu, kendine ya da başkasına avantaj elde eder. Yani, kurbanın isteği bozulur ve kurbandan haksız çıkar sağlanır. Dolandırıcılık eylemi çok çeşitli şekillerde gerçekleştirilebilir. Bu yüzden, her bir dolandırıcılık türü için farklı önlemler ve kanıtlar gereklidir. Bu sebeple, profesyonel hukuk yardımı almak oldukça kritiktir. Dolandırıcılık suçlarında, kurbanın hileli eylemlerle iradesinin bozulduğu durumunun savcılıkta kanıtlanması ve ispat edilmesi büyük önem taşır.
Dolandırıcılık suçu son derece kapsamlı olup yaygın olarak internet ortamı, kira sözleşmeleri, telefon görüşmeleri, farklı para transfer sağlayıcıları gibi uygulamalar üzerinden rahatlıkla insanların mağdur hale getirildiği bir noktadadır. Bu nedenle uzman bir avukat ile çalışarak dolandırılmanın önüne geçmek veya dolandırıldığınız takdirde doğru yolları kullanarak uğradığınız zararın tazminini sağlamak sizler için faydalı olacaktır.
Nitelikli Dolandırıcılık Nedir?
Nitelikli dolandırıcılık, Türk Ceza Kanunu’nun (TCK) 158. maddesinde düzenlenmiştir. Dolandırıcılık suçu, bir kişinin hileli davranışlarla bir başka kişinin mal varlığında bir azalmaya sebep olmasıdır. Ancak dolandırıcılık suçunun nitelikli hali, daha ağır sonuçlara yol açar veya suçun işlenme şekli nedeniyle daha ciddi olarak kabul edilir. Örneğin, hizmet nedeniyle güven ilişkisi bulunan bir kişiye karşı, belirli meslek veya sanatı kötüye kullanarak veya bilimsel veya teknik bir bilgiyi kullanarak işlenen dolandırıcılık suçu nitelikli dolandırıcılık suçunu oluşturur.
Dolandırıcılık Suçunun Nitelikli Olması Halinde
Dolandırıcılık suçu Türk Ceza Kanunu uyarınca basit ve nitelikli dolandırıcılık olarak ikiye ayrılmıştır. Basit dolandırıcılık kapsamına giren durumlarda savcılığa yapılacak suç duyurusu ile dava sürecine başlanırken nitelikli dolandırıcılık kapsamına giren durumlarda, soruşturma ve kovuşturma re’sen yürütülecektir. Şikâyet yokluğu veya şikâyetten vazgeçme herhangi bir etki doğurmayacaktır.
Nitelikli Dolandırıcılık Halleri
- Belirli bir Meslek veya Sanatın İstismar Edilmesi: Bir kişinin belirli bir meslek veya sanatı kötüye kullanarak başkasını yanıltması ve bu şekilde dolandırıcılık suçunu işlemesi.
- Bilimsel veya Teknik Bilginin Kullanılması: Bilimsel veya teknik bir bilginin kullanılarak başkasının aldatılması ve mal varlığında azalmaya neden olunması.
- Güven İlişkisinin Kötüye Kullanılması: Hizmet ilişkisi, ailevi ilişki, ticari ilişki gibi güven ilişkisi içerisinde bulunan bir kişiye karşı işlenen dolandırıcılık suçu.
- Belge İstismarı: Sahte belge düzenlemek veya gerçek bir belgeyi sahte gibi kullanarak bir kişinin mal varlığında azalmaya sebebiyet vermek.
- Kredi Kartı Dolandırıcılığı: Kredi kartı bilgilerini hukuka aykırı bir şekilde ele geçirerek, kart sahibinin rızası olmadan alışveriş yapmak veya para çekmek gibi eylemler.
- Bilişim Sistemlerinin Kullanılması: İnternet üzerinden, bilgisayar programları veya bilişim sistemlerinin kullanılarak işlenen dolandırıcılık suçları.
- Telefon Dolandırıcılığı: Telefon aracılığıyla kişileri aldatma ve onların mal varlıklarında azalmaya neden olma.
Bu ve benzeri durumlar, nitelikli dolandırıcılık suçunu oluşturan eylemler arasında yer alır. Bu suçlar, daha ağır cezai yaptırımları beraberinde getirir ve genellikle kamu davasıyla takip edilirler.
Nitelikli Dolandırıcılık Suçu Cezası
Nitelikli dolandırıcılık suçunun oluşması durumunda ceza yaptırımı ağırlaşacak olup Türk Ceza Kanunu’nun 158. Maddesinde düzenlenmiştir. Suçun bu maddedeki sayılan hallerden oluşması halinde, üç yıldan on yıla kadar hapis ve beş bin güne kadar adlî para cezasına hükmolunur. Ancak, (e), (f), (j), (k) ve (l) bentlerinde sayılan hâllerde hapis cezasının alt sınırı dört yıldan, adli para cezasının miktarı suçtan elde edilen menfaatin iki katından az olamaz. 158. Maddedeki sayılı maddeler şu şekildedir;
(1) Dolandırıcılık suçunun;
a) Dinî inanç ve duyguların istismar edilmesi suretiyle,
b) Kişinin içinde bulunduğu tehlikeli durum veya zor şartlardan yararlanmak suretiyle,
c) Kişinin algılama yeteneğinin zayıflığından yararlanmak suretiyle,
d) Kamu kurum ve kuruluşlarının, kamu meslek kuruluşlarının, siyasi parti, vakıf veya dernek tüzel kişiliklerinin araç olarak kullanılması suretiyle,
e) Kamu kurum ve kuruluşlarının zararına olarak,
f) Bilişim sistemlerinin, banka veya kredi kurumlarının araç olarak kullanılması suretiyle,
g) Basın ve yayın araçlarının sağladığı kolaylıktan yararlanmak suretiyle,
h) Tacir veya şirket yöneticisi olan ya da şirket adına hareket eden kişilerin ticari faaliyetleri sırasında; kooperatif yöneticilerinin kooperatifin faaliyeti kapsamında,
i) Serbest meslek sahibi kişiler tarafından, mesleklerinden dolayı kendilerine duyulan güvenin kötüye kullanılması suretiyle,
j) Banka veya diğer kredi kurumlarınca tahsis edilmemesi gereken bir kredinin açılmasını sağlamak maksadıyla,
k) Sigorta bedelini almak maksadıyla,
l) (Ek: 24/11/2016-6763/14 Md.) Kişinin, kendisini kamu görevlisi veya banka, sigorta ya da kredi kurumlarının çalışanı olarak tanıtması veya bu kurum ve kuruluşlarla ilişkili olduğunu söylemesi suretiyle, İşlenmesi halinde, üç yıldan on yıla kadar hapis ve beş bin güne kadar adlî para cezasına hükmolunur. (Ek cümle: 29/6/2005 – 5377/19 md.; Değişik: 3/4/2013-6456/40 md.) Ancak, (e), (f), (j), (k) ve (l) bentlerinde sayılan hâllerde hapis cezasının alt sınırı dört yıldan, adli para cezasının miktarı suçtan elde edilen menfaatin iki katından az olamaz.61
(2) Kamu görevlileriyle ilişkisinin olduğundan, onlar nezdinde hatırı sayıldığından bahisle ve belli bir işin gördürüleceği vaadiyle aldatarak, başkasından menfaat temin eden kişi, yukarıdaki fıkra hükmüne göre cezalandırılır.
(3) (Ek fıkra: 24/11/2016-6763/14 md.) Bu madde ile 157’nci maddede yer alan suçların, üç veya daha fazla kişi tarafından birlikte işlenmesi hâlinde verilecek ceza yarı oranında; suç işlemek için teşkil edilmiş bir örgütün faaliyeti çerçevesinde işlenmesi hâlinde verilecek ceza bir kat artırılır.
Dolandırıcılık Şikayete Bağlı Mı?
Dolandırıcılık suçu, TCK uyarınca genellikle kamu davasıyla takip edilir, yani şikayete bağlı değildir. Ancak, bazı hallerde, örneğin hileli iflas suçunda olduğu gibi, suç şikayete tabi olabilir. Ancak hukuki ilişkiden doğan alacağın tahsili ve kan bağı bulunan kişilere karşı dolandırıcılık suçunun işlenmesi hallerinde şikayet aranmaktadır ve uzlaşma hükümleri uygulanmaktadır.
Dolandırıldıktan Sonra Şikâyet Evresi
Dolandırıcılık olaylarında mağdur olan kişiler, bu durumu ilgili Cumhuriyet Başsavcılığı’na bildirebilir. Benzer şekilde, kolluk kuvvetleri ve ilgili diğer kurumlar da bu konuda bilgilendirilebilir. Ancak önemli bir nokta, özellikle Cumhuriyet Başsavcılığı’na yapılacak başvurularda, mevcut bilgi ve belgelerin tam ve eksiksiz sunulması gerekliliğidir. Bu durum, dolandırıldığınız miktarın iadesi ve dolandırıcıya ulaşılabilmesi açısından kritik öneme sahiptir. 5271 numaralı Ceza Muhakemesi Kanunu, “İhbar ve Şikayet” başlığı altında yer alan 158. madde ile şikayet süreci hakkında bize yol gösterici olmaktadır.
En yakınınızdaki karakola veya savcılığa giderek ilgililer hakkında şikâyetçi olabilirsiniz.
Basit dolandırıcılık suçları uzlaştırmaya tabiidir. Basit dolandırıcılık suçu mağduruysanız şikâyetçi olduktan sonra dosyanız uzlaştırma bürosuna gönderilerek uzlaştırma süreci başlatılır.
Eğer uzlaşma sağlanamadıysa soruşturmaya devam edilir ve savcılık tarafından iddianame hazırlanması ile yargılama sürecine geçilir.
Nitelikli Dolandırıcılıkta Şikâyetten Vazgeçme
Dolandırıcılık suçunda mağdurun şikâyetten vazgeçmesi durumunda, genellikle yargılama süreci durur ve dava düşer. Ancak, nitelikli dolandırıcılık gibi bazı ağır suçlarda, şikâyetten vazgeçme sonucu genellikle değişmez ve kamu davası sürebilir.
Dolandırıldıktan Sonra Paramı Nasıl Geri Alabilirim?
Paranızı geri almak için her zaman bir avukattan uzman desteği almanız sizin için faydalı olacaktır. Bu hususta Karatay Hukuk Bürosu müvekkillerine memnuniyetle hukuki danışmanlık ve avukatlık hizmeti sunacaktır. Dolandırıldıktan sonra izlenecek olan yollar Savcılığa yapılacak şikâyet, icra takibi açmak, maddi ve manevi tazminat talepleri gibi yollar olacaktır.